29.11.2021
W Polsce pojawia się coraz więcej programów zapewniających wsparcie ludziom w kryzysie bezdomności, w których wykorzystuje się mieszkania. Pojawiły się pilotażowe programy realizowane pod szyldem "Najpierw mieszkanie".
Od kilku lat polskie organizacje oraz samorządy stopniowo rozwijają programy mieszkań treningowych, mieszkań ze wsparciem, mieszkań chronionych, wspierają najem prywatny, oraz ludzi, którzy po okresie bezdomności bytują w lokalach miejskich. Od 2019 r. pilotażowo realizowane są programy „Najpierw mieszkanie” (Fundacja Fundusz Współpracy w Warszawie, Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta, Dzieło Pomocy im. Św. Ojca Pio, w Krakowie).
Częścią wspólną programów mieszkaniowych jest zapewnienie osobie z doświadczeniem bezdomności możliwości pobytu w mieszkaniu zamiast w noclegowni czy schronisku z jednoczesnym zapewnieniem jakiejś formy wsparcia. W ramach tych dwóch filarów jest wiele różnic np. jako mieszkanie może służyć zaadaptowane poddasze w schronisku dla osób w kryzysie bezdomności, mieszkanie wynajmowane na rynku prywatnym przez organizację pozarządową dla grupy osób, opłacony pokój w hostelu czy też lokal z zasobów miejskich udostępniony instytucji realizującej program mieszkaniowy. W mieszkaniu może przebywać jedna lub wiele osób dzieląc sypialnie i przestrzenie wspólne. Wsparcie może być świadczone przez pracowników socjalnych, asystentów osobistych lub wykwalifikowanych terapeutów, na różnych warunkach np. dotyczących abstynencji, obecności na spotkaniach z terapeutami, płatności, itd.
Według doświadczeń potwierdzonych badaniami w krajach, w których programów mieszkaniowych jest wiele, „Najpierw mieszkanie” to program najskuteczniej kończący bezdomność osób, które doświadczały jej długotrwałe jednocześnie mierząc się z kryzysami zdrowia psychicznego. Nie oznacza to wcale, że inne programy mieszkaniowe nie są skuteczne np. w pracy z osobami o mniejszych potrzebach wsparcia.
Skuteczne w poprawie jakości życia osób w kryzysie, choć niekoniecznie w trwałym zakończeniu bezdomności, okazują się także programy, w których nie ma komponentu mieszkaniowego, a ich prowadzący kierują się innymi charakterystycznymi dla NM wartościami, m.in. decydowaniem (uczestnik decyduje w co i kiedy będzie się angażował, redukcja szkód w leczeniu uzależnień), zdrowieniem (ważny jest każdy krok w stronę poprawy dobrostanu), dopasowaniem wsparcia (zindywidualizowane i adekwatne do wszystkich obszarów wsparcia potrzebnych uczestnikowi), społecznością (zakorzenienie w społeczności lokalnej w środowisku).
